ژنراتور يا موتوربرق دستگاهي براي مواقع ضروري است. دستگاهي كه از انرژي مكانيكي، انرژي الكتريكي توليد مي‌كند. از ژنراتور ، درهتل‌ها، كارخانه‌ها، بيمارستان‌ها، ادارات دولتي، وسايل نقليه‌اي مانند قطار، كشتي، منازل و... اكثرا هم درمواقع ضروري استفاده مي‌شود. ژنراتور هم مانند هر دستگاه ديگري اجزاي تشكيل دهنده‌اي دارد. اجزاي اصلي تشكيل دهنده ژنراتور به شش دسته كلي تقسيم مي‌شود، كه مختصرا به تعريف آن‌ها مي‌پردازيم:

سيستم سوخت:

سوختي كه ژنراتور براي فعاليت به آن نياز دارد توسط اين سيستم تامين مي‌شود.

سيستم ولتاژ:

كنترل مقدار ولتاژ خارج شده از ژنراتور برعهده اين سيستم است. به عبارت ديگر AC را به DC تبديل مي‌كند.

موتور:

انرژي مكانيكي كه توسط ژنراتور تبديل به انرژي الكتريكي مي‌شود، توسط موتور توليد مي‌شود.

سيستم روغن كاري:

اين سيستم از فرسودگي زودهنگام ژنراتور جلوگيري مي‌كند.

سيستم سردسازي:

چنين دستگاهي حتما در حين كار، گرماي زيادي توليد مي‌كند. وجود چنين سيستمي قطعا نياز است.

دستگاه توليد برق متناوب:

فرآيندي كه انرژي مكانيكي را به انرژي الكتريكي تبديل مي‌كند، توسط اين دستگاه انجام مي‌شود.

به صورت كلي براي اينكه با نحوه كاركرد ژنراتور آشنا شويد بهتر است بدانيد كه موتوربرق از يك موتور و يك ژنراتور ايجاد مي‌شود، نيروي مكانيكي موتور با استفاده از يك گشتاور توسط ژنراتور به انرژي الكتريكي تبديل مي‌شود.جريان الكتريكي خروجي از موتور برق، KVA يا KW است كه بر اساس اندازه و سايز ژنراتورها با هم فرق مي‌كند.

اگر قصد خريد ژنراتور برق داريد و نمي‌دانيد چه نوعي ازآن مناسب شماست، بايد بدانيد كه تنوع ژنراتورها در بازار بسيار زياد است و ميزان توليد برق آن‌ها از نيم كيلووات تا پانزده كيلووات وجوددارد. پس بايد براي خريد نكاتي را در ذهن داشته باشيد:

اولين نكته، نوع نيازتان مي‌باشد. يعني بايد بدانيد از برق ژنراتور براي چه وسيله‌ يا هدفي مي‌خواهيد استفاده كنيد. زيرا هردستگاهي ميزان خاصي برق مصرف مي‌كند كه اين ميزان روي تمامي دستگاه‌ها قيد شده است. اگرعدد آمپروولت، جدا نوشته شده بود، بايد آن‌ها را درهم ضرب كنيد تا مقدار به كيلووات بدست آيد.يا براي مثال كجا قرار است از ژنراتور استفاده كنيد و در چه ابعادي نيازتان برآورده مي‌شود؛ ژنراتور كوچك يا بزرگ؟

به غير از موارد بالا بايد نكته‌هاي ديگري را هم مدنظر قرار دهيد:

نكته اول:

بايد ميزان قدرتي كه دستگاه به برق نياز دارد، دو برابر حساب كرد، زيرا وسيله‌اي كه از موتور برق نيرو مي گيرد، براي شروع گردش و رسيدن به حد دور كافي، كه معمولا زير ۳ ثانيه زمان مي‌برد، دو برابر نيرو احتياج دارد.

نكته دوم:

ژنراتوري كه انتخاب مي‌كنيد، بايد با بيست درصد توان اضافي‌تر انتخاب كنيد، به اين علت كه معمولا از موتوربرق درزمان محدود و در مواقع اضطراري استفاده مي‌شود و توان نوشته شده روي آن، محدود به فعاليت درمواقع اضطراري است.

انواع ژنراتور ها:

ژنراتورها به سه دسته كلي ديزلي (گازوييلي) ، بنزيني و گازي تقسيم مي‌شوند. ژنراتورهاي بنزيني و گازوييلي ازديگر انواع آن‌ها توان بالاتري دارند، ولي درعين حال ژنراتورهاي گازي به حفظ محيط زيست كمك مي‌كنند.

ديگر تقسيم‌بندي براساس نوع استارت ژنراتور مي‌باشد. ژنراتورهايي كه با هندل روشن مي‌شوند و ژنراتورهاي استارتي، نوع ديگري نيز وجود دارد كه به صورت تلفيقي هر دو سيستم را دارا مي باشند.

از لحاظ نوع برقي كه توسط ژنراتورها توليد مي‌شود، آن‌ها به دونوع  تك فاز وسه فاز دسته بندي مي‌شوند. تك فازها سبك‌تر هستند و قابليت حمل آسان‌تري دارند. 

 آخرين نوع دسته‌بندي، براساس ميزان صداي ايجاد شده توسط دستگاه درزمان كار است. ژنراتورها، صدادار، بي‌صدا يا كانوپي‌دار هستند. كانوپي درحقيقت نوعي اتاقك است كه نقش عايق را ايفا مي‌كند.

مقايسه‌اي ميان ديزل ژنراتور و ژنراتور بنزيني

اگر قصد خريد ژنراتور داريد و نمي‌دانيد كدام نوع از ديزلي يا بنزيني به‌كار شما خواهد آمد، بهتر است مقايسه‌اي به طور خلاصه خدمتتان ارائه دهيم:

 اگر به ژنراتوري با قدرت پانزده كيلووات يا بيشتر نياز داريد، مدل ديزلي براي شما مناسب تراز نوع بنزيني آن است. البته لازم به توضيح است كه، اكثر ژنراتورهاي موجود، از هر دو نوع ديزلي و بنزيني، حداكثر دوازده كيلو وات قدرت دارند وهمچنين ۳۰۰۰ تا ۳۶۰۰ دور در دقيقه چرخش دارند.

ژنراتورهاي بنزيني به‌دليل داشتن استارت برقي يا هندلي، بسيار راحت‌تر از نوع ديزلي روشن مي‌شوند، اگر ساكن منطقه‌اي با آب‌وهوايي سرد هستيد، حتما به اين نكته توجه كنيد. ژنراتورهاي ديزلي يا گازوييلي هزينه تعميرات بالاتري نسبت به ژنراتورهاي بنزيني دارند، اما درمقابل، هزينه سوخت نوع بنزيني بيشتراز نوع گازوييلي است.

از نظر قيمت ژنراتور نيز، ديزل ژنراتورها گران‌تر از ژنراتورهاي بنزيني هستند.نكته آخر كه درعين حال مهم‌ترين نكته است: هميشه كشور توليدكنندهژنراتور را در انتخابتان مدنظر داشته باشيد.البته ديگر سال‌هاست كه كشور چين، رقباي اروپايي، ژاپني و آمريكايي خود را پشت سرگذاشته و ژنراتورهايي با استاندارد جهاني توليد مي‌كند.

نكته‌هايي براي استفاده بهتر از ژنراتور :

• تعميرات، رسيدگي و چك كردن دوره‌اي را فراموش نكنيد. براي اين كار مي‌توانيد از متخصصين برق يار كمك بگيريد.
• ژنراتور را درجايي قراردهيد كه تهويه مناسبي داشته باشد، تا گرماي ناشي از ژنراتور ، آن را دچار خرابي نكند.
• درست است كه ژنراتورها براي مواقع ضروري ساخته شده‌اند، اما تاجايي كه امكان دارد، با برنامه‌ريزي از ژنراتور استفاده كنيد.

اگر ژنراتور شما به دلايل زير از كار افتاده، بهتر است به‌جاي تعميرات، يك ژنراتور جديد بخريد:

• اگر براي تعمير و درآوردن سيم‌پيچي، ازشعله استفاده شده، به دليل ضعيف شدن هسته.
• اگر احتمال مي‌دهيد كه عايق دندانه‌هاي ورق هسته، دچار خرابي شده است.
• اگر ممكن است ژنراتور دوباره بسوزد.
• اگر موتور ژنراتور ديگر راندمان سابق را ندارد.
• اگر انتهاي سيم‌پيچي ژنراتور ، تنظيم نمي‌پذيرد.